‘Groningen als sleutelregio voor waterstof’

Dat waterstof een onmisbare schakel is in de energietransitie, dat staat vast. De belangrijkste vraag is nu wanneer de grote overstap naar waterstof wordt gemaakt. Producenten en afnemers wachten vaak nog op elkaar. Gasunie wil daar verandering in brengen door voorop te lopen in het aanleggen van de infrastructuur. “Wij verbinden niet alleen ondergronds de leidingen, maar verbinden ook bovengronds vraag en aanbod met elkaar.”

Tekst: Emma Veldhuis

“Dergelijke infrastructuur leg je niet in een jaar”, vertelt Karin van der Ploeg, strategisch omgevingsmanager bij Hynetwork (een 100 procent dochteronderneming van Gasunie) voor het waterstofnetwerk in de regio Noord-Nederland. “Daar gaan jaren overheen, maar het moet klaar zijn zodra de markt het nodig heeft. Infrastructuur geeft bedrijven de zekerheid die zij nodig hebben om bepaalde investeringen te doen, dat geldt voor zowel de producenten als de afnemers. Hynetwork wil de waterstofeconomie ontwikkelen en samen met partners investeren in waterstofprojecten. Alleen door samen te werken kunnen we de waterstofmarkt van de grond krijgen en vraag en aanbod stimuleren. Daarom is het belangrijk dat de infrastructuur hiervoor aanwezig is.”

Gasunie heeft twee doelen. Enerzijds het versnellen van de energietransitie met behoud van industrie en anderzijds de huidige energiezekerheid waarborgen. Het ontwikkelen van een waterstofnetwerk ziet Van der Ploeg als een cruciaal onderdeel daarvan. “We verbinden de vijf grote industriële regio’s in Nederland met waterstofopslag en importmogelijkheden. Ook komen er verbindingen met de transportnetwerken in Duitsland en België. De Eemsdelta is een essentiële regio in dit verhaal, vrijwel het gehele waterstofecosysteem is hier te vinden. Het transport, de productie, afname, import en opslag van waterstof, het vindt allemaal hier plaats.”

De Gasuniemanier

Het aanleggen van dit waterstofnetwerk gebeurt op de typische Gasuniemanier. “Dat houdt in dat we de omgeving heel vroeg betrekken bij de plannen”, legt Van der Ploeg uit. “Lang voor we de formele procedures in gang zetten, gaan we al op pad om kennis te maken met de omgeving. Dat is net als bij kennismaken met nieuwe buren. Dat we naar deze regio komen, dat staat vast, maar de manier waarop, daarmee maak je het verschil.”

Gasunie gaat daarom tijdens elke fase uitgebreid in gesprek met alle betrokkenen. “Samen kijken we op welke manier we het waterstofnetwerk het best kunnen aanleggen, zo snel mogelijk en in goed contact met alle stakeholders. We willen van Nederland de toegangspoort van Europa maken voor waterstof, maar dat willen we wel zorgvuldig doen. Gasunie is te gast op de grond van derden, met wie we altijd goed contact willen onderhouden.”

Voorkeursroute in goed overleg

De afgelopen jaren zijn daarom vele partijen betrokken bij dit project. “Dat waren ambtenaren bij de gemeente en provincie, maar ook LTO Noord, Staatsbosbeheer, Groninger Landschap, Tennet en andere partijen die actief zijn in Groningen. Ook nodigden we vertegenwoordigers van dorpsraden en -verenigingen uit om actief mee te denken. Vanaf het begin zijn we met hun input bezig gegaan met de route. We vroegen hen om ideeën en om hun zorgen met ons te delen. We reageren altijd op zorgen en beantwoorden alle vragen. We hebben alle routes afgewogen en dat is terug te lezen in onze verslaglegging. Dit traject leidde tot de voorkeursroute voor het waterstofnetwerk waar we nu mee aan de slag gaan. Hier ligt anderhalf jaar planologische bescherming op. In deze periode werken wij de plannen in detail uit.”

Bij deze voorkeursroute kan Gasunie deels bestaande aardgasgasleidingen hergebruiken. “Zoals voor de verbinding naar Duitsland via Scheemda en Oude Statenzijl en vanaf Tjuchem tot aan de provinciegrens”, aldus Van der Ploeg. “Waar hergebruik niet mogelijk is, leggen we de leiding nieuw aan. Dat is nodig van de Eemshaven via Tjuchem naar Delfzijl, waar de regio aangesloten wordt op het landelijke waterstofnetwerk.”

Werksessies en inzage

Begin december vinden interactieve sessies plaats met de professionele partijen en de vertegenwoordigers van de betrokken gebieden. “De input uit deze sessies nemen we mee in het finale milieueffectrapport en het ontwerp-projectbesluit. Daarnaast moeten we voor de werkzaamheden vergunningen aanvragen. Deze ontwerpbesluiten gaan opnieuw ter inzage. Na publicatie ontvangen grondeigenaren en -gebruikers die te maken krijgen met de waterstofleiding op of langs hun percelen een persoonlijke uitnodiging voor een informatieavond. Daarnaast organiseert het ministerie van Klimaat en Groene Groei verschillende openbare inloopavonden in het gebied voor omwonenden en andere geïnteresseerden. We zorgen ervoor dat de mensen die de grondonderzoeken begeleiden ook de mensen zijn die met grondeigenaren keukentafelgesprekken voeren. Onze ervaring is dat men het fijn vindt om bij de gesprekken met ons zoveel mogelijk dezelfde gezichten te zien.”

Deze werkwijze heeft Gasunie al eerder met succes toegepast. “En ook voor het waterstofnetwerk in Drenthe en Overijssel doen wij het op deze manier. Om geïnteresseerden tussen de procedurestappen op de hoogte te blijven houden, verstuurt Gasunie regelmatig nieuwsbrieven, waarin we vertellen over ons project en wat de werkzaamheden, onderzoeken en andere voorbereidingen op de bouw van het waterstofnetwerk inhouden. We vinden het belangrijk dat iedereen zich gehoord voelt. Zorgvuldigheid vanaf het begin helpt ons om het waterstofnetwerk zo snel mogelijk te bouwen. Eind 2029 willen we het in gebruik kunnen nemen.”