Partner in energietransitie

Waterstof mag dan hét buzzword in de industrie zijn, dit betekent niet dat het nieuw is. Er wordt al jarenlang met grijs waterstofgas gewerkt. Toch staat de industrie voor grote uitdagingen. 

Tekst: Kim de Booij

Emerson, een mondiaal technologie- en softwarebedrijf dat innovatieve oplossingen levert voor optimalisatie, veiligheid en verduurzaming van fabrieken, ziet een eerste uitdaging in het nieuwe kraakproces. “We kunnen in Nederland wel veel on- en offshore duurzame energie opwekken om groene waterstof mee te maken, maar dat is veel te weinig om in de volledige energie(export)behoefte te voorzien”, begint Jan Kik. “Zo’n 70 à 80 procent van de groene waterstof zal via energiedragers geïmporteerd moeten worden. Daarna moet de energiedrager gekraakt worden naar waterstofgas. Dat proces is wel bekend op laboratoriumschaal, maar nog niet grootschalig toegepast.”

Transport

Daarnaast is er ook nog de kwestie van opslag en transport. Kik hierover: “Gasunie is door de Nederlandse overheid aangewezen als netwerkbeheerder. Zij hebben veel kennis van aardgasdistributie, maar zitten nog in de testfase van ondergrondse opslag van waterstofgas. Qua transport ligt er nog een uitdaging op het punt waar het centrale netwerk van Gasunie overgaat op het decentrale netwerk van andere partijen. Hier zal een universele ‘spreektaal’ voor afgesproken moeten worden. De overheid speelt daarin een belangrijke rol. Zij moeten de vertaling van de Europese richtlijnen naar de lokale markt maken. Dat kost tijd.”

Bowling pin

Techniek of geen techniek, taal of geen taal, uiteindelijk moet er ook een gezond businessmodel gevonden kunnen worden. “Ook dat is nog een lastig verhaal. Waterstofgas is nog steeds duurder dan aardgas. Ik zie het als een taak van de overheid om innovatieve koplopers te ondersteunen. Wanneer ze die helpen om een gezond model te krijgen, ontketen je het bowling pin effect: je duwt de eerste kegeltjes om en de rest volgt. Dankzij de eerste projecten zal de kostprijs voor grondstoffen dalen waardoor de businesscase voor de hele branche gunstiger wordt.”

OIML-certificaat 

Emerson is graag betrokken bij die allereerste projecten. “In een zo vroeg mogelijk stadium zelfs, vanaf de tekentafel. Daar kun je laten zien dat je impact hebt”, bevestigt Kik. “We zijn bijvoorbeeld partner in het consortium van het PosHYdon-project en waren eerder ook vroegtijdig betrokken bij een baanbrekend project rondom CO2-opslag. In samenwerking met Gasunie hebben we een ijkwaardige meting voor CO2-gas ontwikkeld, belangrijk voor bedrijven die CO2-gas gaan leveren aan de Porthos-pijpleiding voor ondergrondse opslag. Recent hebben we hiermee als Emerson het OIML-certificaat behaald, uitgegeven door het NMi. Daar zijn we hartstikke trots op.”

IJkwaardige meting waterstofgas

Zo’n zelfde prestatie wil Emerson nu graag ook in het waterstofgas bereiken. “Leveranciers en afnemers zullen zeker moeten zijn van de hoeveelheden waterstof die geleverd worden. Daar is, net als bij CO2, een betrouwbare geijkte meting voor nodig. Op dit moment ontbreekt het daar nog aan. Wij zijn nu druk doende om ook voor waterstofgas ijkwaardige technologie te ontwikkelen. We hopen de voortgang hiervan binnenkort aan de industrie te kunnen presenteren.”

Eerst bouwen

Emerson heeft vijf jaar geleden een strategie ontwikkeld. “Eerst onze eigen productieprocessen en die van toeleveranciers vergroenen en daarna met een wereldwijd team van opgeleide specialisten onze kennis delen met de industrie en energieleveranciers zodat we hen kunnen helpen verduurzamen”, aldus Kik. “Bij voorkeur in een consortium met partners die elk waarde toevoegen aan het gehele proces, want we kunnen het niet alleen. Wat je dus allereerst moet doen, is bouwen aan een gezonde, transparante samenwerking.”

Onderwijs belangrijke pijler

Die samenwerking zoekt Emerson ook actief op met onderwijsinstellingen. “We vinden het belangrijk dat ook scholen onze informatie kunnen gebruiken. Uiteindelijk leiden zij de mensen op die straks de transitie moeten realiseren. Persoonlijk vind ik het nu geweldig om deze omslag mee te maken, maar zij moeten straks de technieken gaan installeren en onderhouden. Binnen Emerson is de samenwerking met het onderwijs en het interesseren van mensen voor de techniek dan ook een belangrijke pijler.”

Lange adem

Er gebeurt dus een hoop, maar volgens Kik kan het nog wel vijf jaar duren voordat de vergroening echt in een stroomversnelling komt. “Voor veel bedrijven is dit een lange-ademgevecht. Kunnen ze zo lang wachten? Houden ze vertrouwen in waterstof als oplossing? Het belangrijkste is dat de overheid snel duidelijkheid geeft. Pas dan zullen de eerste bedrijven een investeringsbeslissing durven maken. Wij helpen ze daar graag bij.”

Waterstofloop

Emerson is betrokken bij ENTRANCE – Centre of Expertise Energy. Met partners bouwden ze hier een waterstofgasloop waarin waterstof onder 200 bar is opgeslagen, het proces wordt geregeld en beveiligd met een Emerson DCS & Safety systeem. 

Kansen voor Eemsdelta

Emerson ziet grote kansen voor de Eemsdelta als energiehub, met name in de vorm van hernieuwbare diesel, CO2-export en groene waterstofproductie.